2014, Cilt 1, Sayı 3, Sayfa(lar) 001-012
Hemşirelerin Maneviyat ve Manevi Bakımı Algılama Düzeyleri ve Etkileyen Bazı Faktörlerin Belirlenmesi
Aslı Sis ÇELİK1, Funda ÖZDEMİR2, Hatice DURMAZ1, Türkan PASİNLİOĞLU1
1Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik, Erzurum, Türkiye
2Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik, Ankara, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Hemşire, maneviyat, manevi bakım

Amaç: Bu araştırmada hemşirelerin maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeyleri ile etkileyebilecek bazı faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Doğu Anadolu Bölgesinde bulunan bir ildeki iki üniversite hastanesi ile dört devlet hastanesinde çalışan hemşireler üzerinde yapılmıştır. Herhangi bir örnekleme yöntemine gidilmemiş, araştırmaya katılmayı kabul eden toplam 554 hemşire araştırmaya dâhil edilmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ve “Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin maneviyat ve manevi bakım alt boyutundan alınabilecek en yüksek puan 31, dinsellik ve bireysel bakım alt boyutlarından 16'dır. Toplamından alınabilecek en yüksek puan ise 69'dur.

Bulgular: Hemşirelerin %56.5'inin toplam çalışma yılının 1-5 yıl arasında olduğu, %56'sının sözleşmeli çalıştığı, %55'inin haftalık çalışma saatinin 40 saat olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin %53.2'sinin dâhili bölümlerde çalıştığı ve %55.2'sinin gündüz vardiyasında çalıştığı belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hemşirelerin MMBÖ maneviyat ve manevi bakım alt boyutu puan ortalamasının 24.32±3.53 olduğu, dinsellik alt boyut puan ortalamasının 10.79±2.37 olduğu ve bireysel bakım alt boyut puan ortalamasının 13.49±1.90 olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin MMBÖ toplam puan ortalamasının 53.40±5.33 olduğu belirlenmiştir.

Hemşirelerin toplam çalışma yılına, çalışma şekline, haftalık çalışma saatine, çalıştıkları bölüme, vardiya tipine ve daha önceden hastanede yatma durumuna göre MMBÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Hemşirelerin anne eğitim düzeylerine, medeni durumlarına, bakmakla yükümlü bakıma muhtaç bir yakınlarının bulunma durumuna, nazara inanma durumlarına ve hastaların maneviyata ilişkin yaptıkları geleneksel uygulamalar karşısında gösterdikleri tutuma göre MMBÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Hemşirelerin toplam çalışma yılının, çalışma şeklinin, haftalık çalışma saatinin, çalıştıkları bölümün, vardiya tipinin, daha önceden hastanede yatma durumunun maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeylerini etkilemediği saptanmıştır. Annesi lise ve üzeri eğitim düzeyinde olan, bekâr olan, bakmakla yükümlü olduğu bakıma muhtaç bir yakını bulunan, nazara inanmayan ve hastaların maneviyata ilişkin yaptıkları geleneksel uygulamalar karşısında yararı yoktur uygulamasın diye düşünen hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım algılama düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeylerinin yüksek olduğu saptanmış buna karşın konu ile ilgili bilgi gereksinimleri de olduğu düşünülmüştür.