2017, Cilt 4, Sayı 1, Sayfa(lar) 015-027
Kemoterapi ve Radyoterapi Uygulanan Baş-Boyun Kanserli Hastalarda Mukozit Yönetimine Yönelik Kullanılan Oral Ajanların Retrospektif Olarak İncelenmesi
Kübra ÇITLAK, Sevgisun KAPUCU
Hacettepe Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Ağız bakım ajanları, baş-boyun kanserleri, hemşirelik, oral mukozit, radyoterapi

Amaç: Bu araştırma kemoterapi ve radyoterapi uygulanan baş-boyun kanserli hastalarda mukozit yönetimine yönelik kullanılan oral ajanların incelenmesi amacıyla retrospektif tanımlayıcı olarak yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışma Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniğinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini tanı konduktan sonra tedavi amaçlı planlanmış kemoterapi ve radyoterapi kürü almak için Mayıs 2012-Mayıs 2015 tarihleri arasında klinikte yatışı olan 46 hastanın hastane kayıtları oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen dosya inceleme formu kullanılarak toplanmış olup, hasta dosyalarında var olan DSÖ Oral Toksisite Skalasına göre değerlendirilmiş oral mukozit dereceleri bu forma eklenmiştir. Grup farklılıklarının belirlenmesinde Mann Whitney U ve Kruskal Wallis Testi, iki sayısal değişken arasındaki ilişkiye bakmak için Spearman korelasyon testi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya alınan baş-boyun kanserli hastaların %39.1’inin 61 yaş ve üzeri, %84.8’inin erkek, %45.7’sinin ise larenks kanseri olduğu belirlenmiştir. Tedavi sürecinde hastaların %13’ünde mukozit görülmez iken, %30.4’ünde Grade 2, %26’sında Grade 3 ve %17.3’ünde Grade 4 seviyesinde oral mukozit görülmüştür. Hastaların %4.4’ünde grade 2 oral mukozitte sukralfat-lidokain karışımı, %6.6’sında grade 3 oral mukozitte nistatin+klorheksidin+L-Glutamin kombinasyonu, %10.9’unda grade 4 oral mukozitte sadece oral L-Glutamin kullanıldığı saptanmıştır.

Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; baş-boyun radyoterapisi alanlarda oral mukozit yönetiminde kullanılan ağız bakım ajanlarının etkinliğine ilişkin randomize kontrollü çalışmaların yapılması ve rehberlere göre etkinliği kanıtlanmış ağız bakım ajanlarınının etkin kullanımı önerilmiştir.