2022, Cilt 9, Sayı 2, Sayfa(lar) 177-184
Tip 2 Diyabeti Olan Bireylerde Kendini Damgalama Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirliği
Emelnur ULUSOY1, Bahire ULUS2
1Uzm. Hemşire, Başkent Üniversitesi İstanbul Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Polikliniği, İs tanbul, Türkiye
2Emekli Dr. Öğretim Üyesi, İstanbul, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Geçerlik, güvenirlik, kendini damgalama, psikometrik değerlendirme, tip 2 diyabet

Amaç: Tip 2 diyabet hastalarının sosyal yaşama katılma engellerini belirlemeye yarayacak Kendini Damgalama Ölçeği’nin (KDÖ) Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin yapılmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Metodolojik çalışmanın yapılabilmesi için gerekli izinler alındı. Araştırma, İstanbul’da, bir özel hastanede, 2019 yılında tip 2 diyabeti olan 180 kişi ile yapıldı. Veriler, Hasta Tanımlama Formu, Kendini Damgalama Ölçeği (KDÖ), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ile toplandı. Veriler; doğrulayıcı faktör analizi, içerik güvenirliği, test tekrar test güvenirliği ve Cronbach alfa analizleriyle değerlendirildi.

Bulgular: Uzmanların önerileri, ölçek dil uyarlaması ve pilot çalışma bulguları doğrultusunda; ölçekteki 11., 14. ve 39. soruların anlaşılamadığı için çıkarılmasına karar verildi. Kapsam geçerliği analizi sonunda ölçeğin bilişsel, duyuşsal ve davranışsal olmak üzere 3 alt boyuta ayrıldığı, toplam varyansın %61,37’sini açıkladığı görüldü. Ölçeğin total skoru için Cronbach alfa değeri 0.96 olarak belirlendi. Cronbach alfa değeri, bilişsel alt boyutu için 0.92, duyuşsal alt boyut için 0.92 ve davranışsal alt boyut için 0.87 olarak hesaplandı. Zamana göre değişmezlik için yapılan test tekrar test analizinde; puan ortalamaları arasında güçlü, anlamlı bir ilişki saptandı (p<0.05). Rosenberg ölçeği toplam puanı ile KDÖ toplam puanı arasında, orta düzeyde, negatif yönde (r=-0.62) anlamlı ilişki olduğu görüldü.

Sonuç: Açıklayıcı faktör analizleri sonucunda, orijinal haline yakın sonuçlar elde edildiği ve KDÖ’nün Türkçe uyarlaması ölçeğin orijinali ile paralellik gösterdiği, Tip2 diyabeti olan bireylerde Türkçe için geçerli, güvenilir olduğu görüldü.